4857SAYILI İŞ KANUNU'NA GÖRE ÜCRET KESME CEZASI

İşyerinde düzenin, disiplinin sağlanması açısından ücret kesintisi müeyyidesi ile işçinin karşı karşıya kalacağının İş Sözleşmesinde belirlenmesi gerekmektedir. Söz konusu işçinin İş Sözleşmesi’nde böyle bir hüküm yok ise ücret kesinti cezası verilemez. Ancak talimat ile veya bu hususun yazılı olarak tüm işçilere muvafakatleri alınarak bildirilmesinin ardından İş Sözleşmelerine eklenecek bir madde ile ücret kesinti cezası uygulanabilir. İşverenin bu yetkiyi keyfi olarak kullanmasının önüne geçmek için İş Kanununda md.38 ile uygulamanın şartları ve sınırları kesin olarak belirlenmiştir.

İş Kanunu md.102 uyarınca, işveren, şartlar oluşmadığı halde, işçi ücretinden kesinti yapar veya ücret kesme cezasının sebebini bildirmezse veya işçinin ücretinden iki gündelikten fazla ücret kesintisi yapılırsa idari para cezasına çarptırılacaktır.

İşbu ücret kesme cezasına karşı işçi dava açmak suretiyle işverenin ücret kesme cezasına karşı İş mahkemesinden cezanın kaldırılmasını isteyebilir.Buna ek olarak, ücret kesinti cezası uygulandıktan sonra işçinin iş akdini feshedilirse haksız fesih yapmış olunur. Zira bir suçtan dolayı iki ayrı ceza verilmesi hukukun genel prensiplerine aykırıdır. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında ve öğretide bu durum kabul edilmektedir. (Yargıtay 9’uncu Hukuk Dairesi 9 Aralık 1997 tarih, 1997/17214 E, 1997/211011 K.)

İşçilerden yapılan ücret kesinti cezalarının kullanımı işverenin tasarrufunda değildir. İşverenler ücret kesinti ceza tutarlarını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca açılacak bir banka hesabına bir ay içinde yatırmak zorundadırlar. Ücret kesme cezası karşılığı kesilen paralar işçilerin eğitim ve sosyal hizmetleri için kullanılacaktır.  

Sonuç olarak, işçi hakkında ücret kesme cezası verilebilmesi için öncelikle ve mutlak suretle İş Sözleşmesinde hangi hallerde işbu cezanın uygulanacağının sarih bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. İş Sözleşmesinde böyle bir hüküm yok ise söz konusu kesinti bu maddi vakıadan ötürü yapılamayacaktır. İşyerinde böyle bir uygulama yapmayı düşünülüyor ise yukarıda belirtildiği gibi İş Sözleşmesine ek madde eklenmesi, işçilerin muvafakati alınması gerekmektedir.

Söz konusu düzenlemenin ardından yukarıdaki şartlar dahilinde böyle bir uygulamaya başvurulabilir.

Saygılarımla,
Av. Z. Tuğçe AVŞAR